Vanaf 1891 werd er in België gestart met de veredeling van herdershonden. Er werd een inventaris opgemaakt van de aanwezige types die toen voorkwamen. Daaruit bleek dat vooral de haarkleur en de structuur van de vacht zeer divers was. Rond 1899 werden de Belgische herders opgedeeld in vier 'onderrassen', elk met hun specifieke haarkleur en vachtstructuur. Eén van die vier rassen was de Groenendaler.

Van de vier Belgische herders is dit de populairste in het buitenland. Net als de Tervuurse herder heeft de Groenendaler een lange beharing. Hij verschilt van de Tervuurse door de kleur die volledig zwart is.

De zwarte vacht geeft de Groenendaler een elegante uitstraling. Net als de andere Belgische herders is de Groenendaler een levendige hond, zeer geschikt voor een actieve baas die de hond voldoende beweging kan geven. Veedrijven wordt haast niet meer gedaan met deze honden maar het zijn uitstekende waak- en verdedigingshonden.